Улаанбаатар эрдэм дээд сургуулийг мэдээлэлжүүлэх асуудлууд

Мэдээлэл, харилцаа холбооны технологи нь өнөөгийн дэлхий дахины хөгжлийн чиг хандлагыг тодорхойлогч хүчин зүйл, улс орнуудын нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн хурдасгуур, хүний хөгжил, эрх, эрх чөлөөг хангах, баталгаажуулах хэрэгсэл болж байна.

Энэ салбарын хөгжил, гүйцэтгэх үүрэг, ач холбогдлыг талаар дэлхий нийтээр хүлээн зөвшөөрч, НҮБ-аас онцгойлон анхаарч “улс орон бүр мэдээлэл, харилцаа холбооны технологийг хөгжүүлэх талаар төрийн бодлогоо тодорхойлох,  тогтолцоог боловсронгуй болгох”-ыг уриалсан,  БШУЯ-аас  2013 оныг боловсролын технолийн жил болгосон энэ үед Манай Улаанбаатар эрдэм их  сургууль дэлхийн жишигт хөл нийлүүлэн алхахын тулд удирдлагын мэдээллийн системийг нэвтрүүлэн төлөвшүүлэх, хөгжүүлэх зайлшгүй шаардлагатай юм.

Улаанбаатар эрдэм дээд сургуулийн удирдлагын мэдээллийн системийн асуудлууд

Боловсорч төлөвшсөн Мэдээллийн системийн хөжил нь хэд хэдэн үеүүдийг  дамждаг бөгөөд манай сургуулийн хувьд анхны гарааны шатандаа явж байна гэж дүгнэж болно. Гэхдээ энэ нь зөвхөн манай сургуулийн дутагдал биш монголын боловсролын  мэдээллийн систем бүхэлд нь ийм дүгнэлтийг хийж болохоор байдаг.  Мэдээллийн систем гэдэг ойлголтыг зөвхөн web хуудас ажиллуулах, мэдээлэл цуглуулах, Social media хэмжээнд ойлгож хэрэгжүүлж байна.

Боловсрол шинжлэх ухааны яамны гаргасан  2012-2013 оны статистикийн үзүүлэлтээс үзвэл монгол улсад нийт 99 их дээд сургууль байдаг боловч  удирдлагын мэдээллийн UNIMIS системийг нэвтрүүлсэн 10 сургууль, UNIFACE системийг нэвтрүүлсэн 13 сургууль байна.

Ерөнхий боловсролын сургуулийн хувьд авч үзвэл удирдлагын мэдээллийн E school  системийг нэвтрүүлсэн 87, 1, 13-р дунд сургуулиуд, Манай сургуулийн Нуртай багшийн хамтын бүтээл болох мэдээллийн     Eco- school  системийг Турк монголын хамтарсан лицей сургууль (5 салбар сургуультайгаа) ашиглаж байна.

Өнөөдрийн боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байгууллагуудад  интернетийн үйлчилгээ үзүүлэгч “Эрдэмнэт” сүлжээ байдаг  боловч түүний  erdemnet.mn сайтын нүүр хуудас 2011 оноос хойш мэдээлэл нэмэгдээгүй өнөөдрийн мэдээлэл олж авах боломжгүй байдалтай байгаа нь Монгол ороны энэ салбарын удирдлагын мэдээллийн систем хэрхэн зохион байгуулагдаж байгаа нь харагдаж байна.

(Үүний хажуугаар ололттой дэвшилттэй талууд ч олон байгаа. Жишээ нь 84-р дунд сургууль Япон, солонгосын засгийн газар, Солонгосын KIAST байгууллагатай хамтран ухаалаг сургууль болсох эхний алхамуудаа хийсэн байна. Энэ нь багш нар самбар шохой хэрэглэхгүй ухаалаг самбар ашиглаж, хүүхэд бүр таблеттай болж хүнд ном сурах бичиг үүрч явахгүй, хаанаас ч хичээлд холбогдох боломжтой гэх мэтчилэн  олон давуу талтай.)

Манай сургуулийн хуьд Мэдээллийн урсгал нь зөвхөн 2 чиглэлтэй байна.

Дээрээс-доош” чиглэлээр урсч байгаа мэдээлэл нь зөвхөн захиралуудын тушаал шийдвэр, эрх зүй, стандартын болон тушаалын  шинжтэй учраас доод түвшиндээ үйл ажиллагааны дэг журам дагаж мөрдөх мэдээлэл юм.

Харин “доороос-дээш” чиглэлээр урсч байгаа мэдээлэл нь ерөнхийдөө байгууллагын дотоод үйл ажиллагааны мэдээлэл боловсруулалттай холбогдсон

удирдлагын үйл ажиллагаанд шаардагдах мэдээллүүд байна. Мэдээллийн хэвтээ урсгал буюу тэнхмүүд хоорондын мэдээлэл солилцох үйл ажиллагаа нь албаны бус шинжтэй байдаг.

Сургуулийн дотооддоо хэрэгжүүлж байгаа сургалтын мэдээллийн системийн тогтолцооны өнөөгийн байдлыг ажиглаж дараахи дүгнэлтийг хийж байна. Үүнд:

1.    Сургуулийн удирдлагын мэдээллийн тогтолцоог бүрдүүлэх шаардлагыг зөвхөн мэдээлэл цуглуулахыг сонирхлын түвшинд ойлгох явдал түгээмэл байна. Ийм учраас мэдээллийн хангамж нь системтэй бус, түр зуурын шинжтэй болж, мэдээлэл хангамжийн ажилд тодорхой хэмжээний хөрөнгө зарцуулж байгаа боловч хоорондоо үл нийцсэн салангид мэдээллийн орчин бүрэлдэж байна. Удирдлагын мэдээлэл бүрдүүлэх ажлыг компьютер, компьютерийн сүлжээ ашиглан хийж, мэдээлийн чадавхийг дээшлүүлэх зорилгод нийцүүлэх шаардлагатай байна.

2.    Сургуулийн дотоодод хэрэглэгдэх мэдээллийн солилцоо орчин үеийн  хөгжлийн боломжоос хэт хоцрогджээ. Сургуулийн дотоодод хэрэглэгдэх мэдээллийн боловсруулалт нь ихэнхдээ гар ажиллагаагаар хийгдэж байгаагаас цаг хугацаа алдах, мэдээллийн үнэ цэнэ, ач холбогдол буурах шалтгаан болж байна. Улаанбаатар эрдэм их сургуулийн тэнхмүүд, сургалтын алба, дотоодод  компьютер, бусад техник хэрэгсэл, дотоод сүлжээ байгаа боловч тэдгээрийг сүлжээний горимд сургуулийн дотоод мэдээлэл шуурхай солилцох, боловсруулахад ашиглаж чадахгүй байна.  Иймээс сургуулийн мэдээлэл харилцан солилцох, зарим төрлийн мэдээллийг автоматаар нэгтгэж боловсруулах зэргээр мэдээллийн чадавхийг дээшлүүлэхэд компьютер өргөн ашиглах, сургуулийн удирдлагын мэдээлэл бэлтгэх технологи, стандартыг шинэчлэх шаардлагатай байна.

3.     Сургуулийн удирдлагын бүх төвшинд удирдлагын мэдээллийн системийн чадавхи сул байна. Энэ нь мэдээллийн чадавхи, мэдээлэл боловсруулах арга, техникийн дэмжлэг зэрэг бүх асуудалд хамаарагдана. Юуны өмнө сургуулийн мэдээллийн автоматжуулсан нэгдмэл сан, сүлжээ байгуулах, тэдгээрт багш, оюутныг сургах шаардлага тулгарч байна. Үүний зэрэгцээгээр мэдээллийн технологийн үйлчилгээг хөгжүүлэх хэрэгтэй юм.

4.    Сургуулийн электрон мэдээллийн системийн гарц болох мэдээлэл бэлтгэх үйл ажиллагааг журамласан эрх зүйн акт, ялангуяа мэдээлэл бэлтгэх  технологийг шинэчлэх шаардлагатай байна. Одоогийн байдлаар удирдлагын мэдээлэл бэлтгэх үйл ажиллагаа нь олон арван үйлдэл, шат дамжлага бүхий гар ажиллагаа, технологиор явагдаж байна.

5.    Сургуулийн  удирдлагын мэдээлэл системийн програмчлагдсан арга, технологи, ер нь мэдээллийн тогтолцоо үүсч бэхжих үйл явц сургуулийн бүтэц, зохион байгуулалтын өөрчлөлт, шинэчлэлтүүд эхлэл шатандаа байна гэж дүгнэж байна. Сургуульд  хэрэглэгдэж байгаа компьютерийн программ хангамж нь системтэй бус, тохиолдлын шинжтэй, харилцан уялдаагүй, нэг тэнхимд бий болгосон мэдээллийг бусад тэнхимүүдэд шууд илгээх, санал солилцох, авсан мэдээллийг автоматаар боловсруулах боломж нэн хомс байна. Энэ бүхнээс үндэслэн манай сургуулийн аль ч шатны удирдлагын оновчтой шийдвэрийг цаг тухайд нь гаргах, гаргасан шийдвэрийн гүйцэтгэлийг цэгнэж, эрэлт хэрэгцээний дагуу өөрчлөлт, нэмэлт оруулах үйл ажиллагааг дэмжих сургуулийн мэдээллийн нэгдсэн цогц тогтолцоо одоогоор бүрдээгүй байна гэсэн дүгнэлт хийж байна.

Манай сургуульд электрон, төлөвшсөн мэдээллийн системийг хөгжүүлэхэд дээрх үндсэн шаардлагуудыг хангахаас гадна хувь хүн болох багш нарт тулгамдсан асуудал байна. Үүнд:

·         Багш нарын техник тоног төхөөрөмж /компьютер, принтер бусад/, технолог /программ, вэб хуудас/тай харьцах мэдлэгийн төвшин муу

·         Мэдээлэл өмчлөх сонирхол давамгайлснаас орон зай, технологийн хувьд  тусгаарлагдсан мэдээллийн цуглуулгууд бий болсон

·         Багш нарын хувийн хариуцлагыг дээшлүүлж, ажлын байрны чиг үүргийг тодорхой болгох

Манай сургуулийн нийт багш нарын хөтөлдөг блог хуудсууд, майл хяагийн нэгтгэлийг  харуулбал:

Банк санхүү нягтлан бодох бүртгэлийн тэнхим

№	Овог	Нэр	Гар утас	Э-Шуудан	Blog ID
1	Нагваанжамц	Ганбат	99076654	Ganbattech@gmail.com
2	Баатар	Цэнд-Аюуш	99167411	tsendushka@yahoo.com
4	Сандуйжав	Түмэнбаяр	99162837	bayar_4@yahoo.com	Bayar_4.blogspot.com-

Эдийн засгийн тэнхим

№	Овог	Нэр	Гар утас	Э-Шуудан	Blog ID
1	Батмөнх	Алтанцэцэг	9191-2636	алт22@gmail.com-
2+	Доржсүрэн	Цэцэгсайхан	9929-9984	d_saikhna@yahoo.com	Saikhna.blogspot.com
3	Чойбалсан	Батхүү	9916-2381	aazzaa21@yahoo.com
4	Догсом	Дариа	9911-0604	tsengel_dazi@yahoo.com
5	Нямжав	Содномдорж	310590	sodnomdorj@yahoo.com
6+	Бар	Оюунцэцэг	99150754	Oyuntsetseg0711@yahoo,com	Ezo-oyunaa.blogspot.com

Сэтгүүл зүйн тэнхим

№	Овог	Нэр	Гар утас	Э-Шуудан	Blog ID
1	Баатарцогт	Уянга	99066264	uyanga.ubeo@yahoo.com	uyanga.ubeo.blogspot.com-
2	Дэмчигдорж	Мягмарсүрэн	98998972		Chingelteiduureggg.blogspot.com
3	Лувсанхорлоо	Төмөрбаатар	99840910	Temuge_a@yahoo.com	Temuge_a.blogspot.com-
4	Сайнсүүл	Баттулга	9917107689351076	Battulga46@yahoo.com	Battulga46.blogspot.com
5	Жигдэнгомбо	Янжинлхам	99128912		Jouruyanga.blogspot.com-

Математик Мэдээлэл зүйн тэнхим

№	Овог	Нэр	Гар утас	Э-Шуудан	Blog ID
1+	Цэнд	Нэргүйбаатар	99619031	ulaanaa_nana@yahoo.com	Ulaanaanana.blogspot.com-
2	Сэдхүү	Даваабаяр	99805626	davaabayr_111@yahoo.com
3	Дамдинсүрэн	Энхбаатар	99098575	enkhbaatar_dam@yahoo.com
4	Сумъяадорж	Жаргалмаа	95956617	jaki0124@yahoo.com	Jaki0124.blogspot.com-
5	Энхбаатар	Ундраа	99066058	undraa16@yahoo.com	Undraa-nz.blogspot.com-
6	Цанлиг	Нямаа	96220347	ntsanlig@yahoo.com	Euranbaatar.blogspot.com, ntsanlig
7	Хизатбек	Нуртай	95868734	nurtai_mgl@yahoo.com	Bek2012.blogspot.com
8	Самбуу	Бямбаа	99288857	senjit10@yahoo.com
9	Даку	Манчук	99423300	Pashok.mts@yahoo.com	Pashok89.blogspot.com
10		Мөхндэлгэр		ssinjeech@yahoo.com	ssinjeech.blogspot.com-
11		Эрдэнэбаяр	99692048	T_noah@yahoo.com

НУАЖ тэнхим

№	Овог	Нэр	Гар утас	Э-Шуудан	Blog ID
2	Лхагважав	Алтанчимэг	99157235	Altanchimegl@yahoo.com
3	Содномдорж	Гүндсамба	99161779
4	Дорждэрэм	Сүхболд	99194947
5	Түгжжамба	Тэгшбат	99745905	tegshbat@yahoo.com
6	Баасансүрэн	Дашзэвэг	99072799	dashka_2799@yahoo,com
8	Б	Уянга		Uyangaa_b	Uyangaa_b.blog.gogo.mn-
9	Жаргалсайхан	Мөнхбаяр	99064969	muujig95@yahoo.com	muujig95.blog.gogo,mn

Гадаад хэл

№	Овог	Нэр	Гар утас	Э-Шуудан	Blog ID
1+		Одгэрэл		Odko3113@yahoo.com	UBerdem_english.bblog.m-

Уул уурхай

№	Овог	Нэр	Гар утас	Э-Шуудан	Blog ID
1+		УУЦИТ Л.Адилбат			tsahilgaantoe.blogspot.com
2+		Болормаа			bolor0104.blogspot.com/

Цаашид төлөвшсөн, төвлөрсөн нэгдмэл мэдээллийн систем бий болгохын тулд дараахь ажлуудыг хийж гүйцэтгэх шаардлага гарч ирж байна.

·         Интернэтэд суурилсан сургуулийн мэдээлэл, интерактив үйлчилгээ, онлайн сургалтыг нэвтрүүлж, хэрэгжүүлэх

·         Сургуулийн нэгдсэн Веб хуудсуудыг шинэчлэн байнга баяжуулах. Одоо хийгдэж байгаа ажлаа үргэлжлүүлэх.

·         Сургуулийн удирдлага, багш тус бүр интернэтээр дамжуулан оюутанд үйлчлэх  ажлыг дэмжих

·         Мэдээ мэдээлэл, мэдээллийн системийн  тасратгүй байх зарчмыг баримтлаж ажиллах хэрэгтэй

Интернэтээр үзүүлж буй электрон үйлчилгээ, мэдээллийн системийн  талаархи багш мэдлэг боловсролыг дээшлүүлэх чиглэлээр дор дурьдсан арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх шаардлага байна

·         Мэдээлэл технологийн хэрэглээний талаар сурталчилгаа, сургалтыг тусгай хөтөлбөрийн дагуу багш оюутны оролцоотойгоор зохион явуулах

·         Мэдээлэл  технологийн хэрэглээний тухай мэдээлэл хийж ойлголт өгөх

·         Багш нарыг интернэт ашиглахад урамшуулах хөшүүрэг бий болгох. Интернэт ашиглах гэдэг нь мэдээ унших, майл шалгах төдийд хэрэг биш юм

·         Мэдээ, мэдээллийг түргэн хялбар хүргэх, ашиглах боломжтой болгох үйл ажиллагааг урамшуулан дэмжих хөшүүрэг бий болгох.

·         Багш нарт интернэт болон бусад мэдээллийн технологийн ач холбогдлыг ухуулан таниулах

Сургуулийн төлөвшсөн удирдлагын мэдээллийн системийг хөгжүүлэх явдал нь нийгэм эдийн засгийн даяршлалын эрин зуунд зайшгүй шаардлагатай хэрэгцээ бөгөөд бид хамт олноороо энэхүү ажлыг эхлүүлж байгаа шигээ даван туулж чадна гэдэгт итгэлтэй байгаа.